Padavine i biljke

Količina vode u zemljištu jedan je od najvažnijih faktora uspeha biljne proizvodnje. Neadekvatna količina vode u zemljištu odnosno njen deficit, ali i suficit, može dovesti do gubitka dela prinosa gajenih biljaka. Procenat gubitaka zavisi od sposobnosti biljaka da se adaptiraju na novonastale promene.

Sposobnost adaptacije zavisi i od umešnosti proizvođača da agrotehničkim merama pripreme gajene biljke na ekstremne klimatske činioce i na taj način ublaže njihovo negativno delovanje. Vrlo je značajno da proizvođači prepoznaju u kom trenutku mogu da primene odgovarajuću agrotehničku meru. Moramo biti svesni činjenice da u biljnoj odnosno ratarskoj proizvodnji ne postoji propisana tehnologija gajenja za sve parcele, sorte/ hibride i godine (klimatske činioce).

Svaka proizvodna godina ima svoje specifičnosti kojima se moramo prilagoditi.

Proizvodna sezona 2015/2016 u trenutku setve jarih kultura bila je obeležena nešto većom količinom padavina u odnosu na višegodišnji prosek Vojvodine (38,9 l/m2). Period padavina nastavio se i u narednom periodu tako da smo do kraja maja meseca na području Vojvodine imali suvišak od 64,0 l/m2. Značajniji manjak padavina u poređenju sa višegodišnjim prosekom zabeležen je jedino u decembru (46,7 l/m2) mesecu. Suficit padavina od 38,9 l/ m2 do trenutka setve jarih biljnih vrsta, obezbedio nam je dobre uslove za kvalitetno izvođenje predstojećih agrotehničkih mera predsetvene pripreme i setve. U narednim periodu (aprilu i maju), padavine su se nastavile čime je omogućeno pravoremeno klijanje i nicanje jarih useva. Količina padavina u ovom periodu bila je veća za 25,0 l/m2 u poređenju sa višegodišnjim prosekom.

Efikasnost padavina kao i njihova količina nisu bile iste na svim lokalitetima. Najveće količina padavina zabeležene su u maju.

Na području Novog Sada količina padavina je bila 193 l/m2, na području Sombora 136 l/m2. Znatno manja količina padavina zabeležena je na Paliću 73,0 l/m2 i Bečeja 67,0 l/m2. Velike količine padavina u ovom periodu na parcelama koje nisu adekvatno obrađivane u prethodnim godinama kao i na težim tipovima zemljišta napravile su manje probleme. Voda se određeni vremenski period zadržavala na površini parcele, međutim nije ostavila ozbiljnije posledice.

Nakon setve usledio je period niskih temperatura koji je usporio rast i razvoj jarih useva. Niske temperature su najveće posledice ostavile na usevima kukuruza. Pred kraj meseca maja temperature su dostigle optimum za ovaj period godine. Povećanje temperatura pogodovalo je „oporavljanju“ jarih useva.

Klimatski uslovi kojima smo bili izloženi u dosadašnjem delu vegetacije, značajno mogu uticati na visinu prinosa. Parcele na kojima su u jesenjem periodu primenjene adekvatne količine osnovnih mineralnih đubriva, imaju dobre preduslove za razvoj adekvatnog korenovog sistema. Međutim na parcelama na kojima su prva mineralna hraniva primenjena u proleće, posebno na područjima na kojima smo imali ekstremnije povećanje količina padavina u odnosu na višegodišnji prosek, gajene biljke će formirati plitak korenov sistem. Na ovakvakvim parcelama, ukoliko u narednom periodu ne budemo imali česte padavine, možemo očekivati siguran pad prinosa.

Nešto niže temperature početkom proleća pogodovale su razvoju ozimih strnina, međutim velike količine padavina dovele su do razvoja bolesti i prenamnoženja štetočina. Na parcelama na kojima nisu primenjena adekvatna zaštitna sredstva možemo očekivati ubrzano sazrevanje i pad prinosa ozimih strnina.

Primenom odgovarujućih količina mineralnih hraniva, pesticida i prilagođavanjem unutar rednog razmaka shodno potencijalu svake parcele mogli smo obezbediti gajenim biljkama bolje uslove za rast i razvoj.

Poljoprivredni proizvođači moraju biti svesni da je svaka proizvodna godina specifična i da proizvodnja na osnovu iskustva ne može dati željene rezultate. Uključivanje stručnih lica u proizvodnju jedino može dati pozitivne rezultate.

Dr Duško Marinković, zamenik rukovodioca Stručne službe u kompaniji Victoria Logistic

Za našu zemlju, broj 42/43